ASKERİ İTAAT VE İNKIYADI BOZAN SUÇLAR
Van Ağır Ceza, Askeri Ceza / Av. Nusret ÇETİN
Amir veya üstü tehdit
AsCK 82. Madde Amir veya üstünü herhangi bir suretle tehdit edenlere, altı aydan iki seneye kadar hapis cezası verilir. Fiil toplu asker karşısında veya silahlı iken veya hizmet esnasında işlendiği takdirde, verilecek hapis cezası bir yıldan az olamaz.
Suçun Faili: Mağdura göre ast durumunda bulunan asker kişiler tarafından işlenebilir. MSB ve TSK kadro ve kuruluşunda çalışan Devlet memurları da emrinde çalıştıkları amirlerine karşı ast-maiyet durumunda olmaları sebebiyle bu suçun faili olabilirler. Bunların, diğer asker kişilere veya üstlerine karşı işlemiş oldukları tehdit filleri genel hükümlere (TCK m.106) tabidir.
Tehdit kavramı ve tehdit suçu: Madde tehdit kavramını tanımlamamıştır. Tehdit, TCK'nın 106'ncı maddesinde suç olarak düzenlenmiş ve tanımlanmıştır.Bu nedenle AsCK m.82 uygulamasında, bir hareketin tehdit teşkil edip etmediği söz konusu düzenleme esas alınarak belirlenmelidir.
Tehdit, bir kimseye ileride zarar verileceğinin, bir kötülük yapılacağının bildirilmesidir. Suçun oluşması için kötülük yapılacağının mağdura bildirilmesi yeterli olup ayrıca bir zararın veya zarar tehlikesinin gerçekleşmesi aranmaz. Bu suçta maddi bir zorlama, cebir yoktur. Ancak cebir, mağdurun iç huzurunu bozmak amacıyla üçüncü kişiye yapılırsa, tehdide dönüşebilir.
Korunan Hukuki Yarar: Bu suçta mağdur, haksız bir zarar verileceği, bir kötülük yapılacağı bildirilerek korkutulmakta olduğundan, korunan hukuki değerin, kişinin iç huzuru, hukuki güvenlik duygusu olduğu söylenebilir. Madde gerekçesinde de, bu maddeyle korunmak istenen esas değerin ''kişinin karar verme ve hareket etme hürriyeti'' olduğuna dikkat çekilmiştir
Mağdur: Bu suçun mağduru, failin amiri veya üstü konumunda olan asker kişilerdir. MSB ve TSK kadro ve kuruluşunda çalışan Devlet memurları, asker kişilerin amiri olabileceklerinden, tehdit suçunun bu kişilere karşı işlenmesi durumunda söz konusu sivil personel de suçun mağduru olabilecektir.
Maddi Unsur: Tehdit, objektif amir veya üst üzerinde bir korku yaratacak, onun iç huzurunu bozacak, hareket ve karar verme hürriyetini ortadan kaldıracak nitelikte olmalıdır. Sarf edilen söz, gerçekleştirilen davranış muhatap alınan kişi üzerinde ciddi bir korku yaratma açısından sonuç almaya elverişli, yeterli ve uygun değilse, tehdidin oluştuğu ileri sürülemez.
Teşebbüs: Tehdit, soyut tehlike suçu olup neticesi harekete bitişik suçlardandır. Askeri Yargıtay'a göre, yüze karşı işlenen tehdit suçu, neticesi harekete bitişik bir suç olup yapıldığı anda mağdur üzerindeki etkisini göstereceğinden, bu suça teşebbüsten bahsetmek mümkün değildir.
Nitelikli Haller: Maddenin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde, tehdit suçunun toplu asker karşısında, silahlı iken ve hizmet esnasında işlenmesi nitelikli unsur olarak kabul edilmiş ve bu durumda hapis cezasının alt sınırının bir yıldan daha az olamayacağı belirtilmiştir.( Toplu asker karşısı için : Madde 14 – Bir fiil toplu karşısında yapılmış sayılarak kanunun bu kayıt ile takyit ettiği hükümlerin tatbiki için amir veya üst ile failden veya şeriklerden başka askeri hizmet maksadıyla toplanmış en az yedi askeri şahsın bulunması şarttır. Silahlının tarifi: Madde 11 – Bu kanunun tatbikatında; "Silahlı" tabirinden maksat hizmetin icabı olan silahı hamil bulunmak veya silahının başında olarak bir amirin kumandası ve nezaretiyle hizmete başlanılmış olmak halidir.)
Suçun ''hizmet esnasında'' işlendiğinin kabulü ve bu şekilde uyulama yapılması için; taraflardan her ikisinin de o anda hizmet halinde bulunmaları, aralarında hizmet ilişkisinin kurulmuş olması, eylemin hizmet gereklerinden doğması şartlarının bir arada gerçekleşmesi şarttır.
Suçun amire karşı işlenmesi, nitelikli hal oluşturmaz, fakat temel cezanın alt sınırından uzaklaşılarak tayini için gerekçe oluşturabilir.
Yaptırım: Suçun temel şekli için altı aydan iki seneye kadar hapis cezası öngörülmüştür. Nitelikli hallerin gerçekleşmesi halinde hapis cezasının alt sınırı bir yıl olarak uygulanacaktır. Üst sınır iki yıldır.
ASKERİ YARGITAY KARARLARI
Astsb. Üçvş. olan sanığın, amiri durumundaki Karakol Komutanına yönelik olarak, ''Ben köle miyim? Seni görünce cinlerim tepeme çıkıyor!'' ve bir gün sonra, ''Seninle aynı arabaya binmem, seni görünce cinlerim tepeme çıkıyor. Cinayet mi işleyeyim? Sen beni katil mi yapacaksın? '' şeklindeki sözleri, bir gün önce mağdur ile aralarında yaşanan olaylara tepki olarak söylediği göz önünde tutulduğunda, amiri tehdit suçunun unsurlarını taşımadığı. ASYDK: 30.10.2018-173/177.
Belinde silahı olan sanığın yaşanan tartışma devam ederken elini yumruk yaparak ''Vururum'' demesi, katılanın üzerinde korku yaratmaya elverişli, yeterli ve uygun nitelikte bir davranış olup üstü tehdit suçunu oluşturur. ASYDK: 30.4.2015-34/52
Sanığın, mağdurun gıyabında söylediği: ''Mahkemeden bir gün dahi ceza alırsam Şahin Yzb'yi ve Ali Bşçvş'u vuracağım'' ASYDK: 8.1.2015-E.2014/110, K.2015/2
YARGITAY KARARI
Y 1.CD.: 27.4.2015-847/2633: Sanığın ''seni öldüreceğim'' diye söyledikten sonra ateş edip öldürmeye teşebbüs ettiği olayda, sanığın sarf ettiği sözler kastını ortaya çıkarmaktan ibaret olup, ''tehdit suçundan karar verilmesine yer olmadığına'' şeklinde hüküm kurulmuştur.
Kaynakça:
DEMİRAĞ, Fahrettin, Askeri Ceza Kanunu, Seçkin Yayıncılık, İkinci Baskı, Ankara 2018.
SOYASLAN, Doğan, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Onuncu Bası, Ankara 2014.
EREM, Faruk, Ceza Hukuku, Özel Hükümler, Cilt 1.
Erman, Sahir, Askeri Ceza Hukuku, İstanbul 1986.