UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇU
5237 SAYILI TCK 190. MADDE
MADDE 190 – (1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için;
a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlayan,
b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alan,
c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi veren,
Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. (Asliye Ceza Mahkemesi)
(3) Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır. (Asliye Ceza Mahkemesi)
TCK m. 190' da madde başlığı her ne kadar “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma “olsa da bu madde kapsamında iki suç düzenlenmiştir.
A. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma Suçu
TCK m. 109/1'e göre uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçunun seçimlik hareketleri;
a) Özel yer, donanım veya malzeme sağlamak,
b) Kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler almak,
c) Kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi vermektir.
B. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanımına Alenen Özendirme veya Yayın Yapma Suçu
TCK m. 190/2'de düzenlenen bu suça göre; uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suç da TCK m. 109/1'de olduğu gibi seçimlik hareketli bir suçtur. Özendirme veya yayın yapma eylemlerinden hangisi gerçekleşirse gerçekleşsin suç tamamlanmış olur.
TCK m. 190 bünyesinde düzenlenen suçlar için 3. fıkrada ortak bir ağırlaştırıcı neden düzenlenmiştir.
Madde İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
Fail; bu suçun faili herkes olabilir, failin belli özellikte olması aranmadığından faili yönünden mahsus suçlardan değildir. Ancak; maddenin üçüncü fıkrasında, suçu sağlıkla ilgili bazı meslek mensupları tarafından işlenmesi artırım nedeni olarak kabul edilir.
Suçun Konusu; uyuşturucu ve uy
arıcı maddedir. Uyuşturucu ve uyarıcı maddeye, TCK'nın 188. maddesi ile ilgili açıklamalarda değinildiği için burada tekrar etmiyoruz, oraya yolama yapmakla yetiniyoruz.
Hareket- Sonuç
TCK'nın 190. maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen suç açından hareket unsuru; uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için, özel yer, donanım veya malzeme sağlama, kullananların yakalanmalarını zorlaştıracak önlemler alma ve kullanma yöntemleri konusunda başkalarına bilgi vermek.
Özel yerin; uyuşturucu maddeyi kullanan kişinin başkaları tarafından görülmesini engellemeye, yakalanma tehlikesini azaltmaya ya da ona bu yönde güven duygusu vermeye elverişli nitelikte olması gerekir.
Donanım ve malzeme sağlamak; doktrinde “uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin kullanıma hazırlanması ya da kullanılmasını sağlayan araçların tedarik edilmesi “biçiminde ifade edilmiştir. Burada önemli olan donanım ve malzemenin, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak kastıyla sağlanması gerekir. Failin, kendi kişisel kullanımı için donanım veya malzeme sağlaması halinde bu suç söz konusu olmayacaktır. (Elmas, Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde suçları (2015), sh.407-408)
Uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi kullananların yakalanmasını zorlaştıracak önlemler alma; uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımının kişide oluşturduğu belirtileri veya bu suça ilişkin diğer delilleri ortadan kaldırmak amacına yönelik eylemlerdir.
Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanılması yöntemi hakkında başkalarına bilgi verme; kullanma yöntemleri hakkında bilgi verme, uyuşturucu ve uyarıcının nasıl kullanıma hazır hale getirileceği, nasıl kullanılacağı veya vücuda nasıl zerk edileceği konusunda bir başkasına, bilgi sağlamaktır.
TCK'nın 190. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenen suç açısından hareket unsuru ise; uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendirme ve uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendirecek şekilde yayın yapmaktır.
Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanılmasını alenen özendirme; özendirmekten maksat, uyuşturucu ve uyarıcı maddenin kullanılması konusunda muhatapları teşvik etmek, onları isteklendirmek ya da uyuşturucu ve uyarıcı maddeleri kullanmaları yönünde onları kışkırtmaktır. Suç tehlike suçu olup, özendirmeye yönelik hareketlerin yapılması yeterlidir. Ayrıca neticenin gerçekleşmesi aranmaz.
Uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin kullanılmasını alenen özendirici nitelikte yayın yapmak; özendirme işleminin yayın yolu ile yapılması suçun hareket unsuru olarak düzenlenmiştir. Yayın yazılı, sözlü veya görsel yolla olabilir. Suç, tehlike suçu olup, yayın yoluyla özendirmeye yönelik hareketin yapılması yeterlidir. Ayrıca neticenin gerçekleşmesi aranmaz.
Manevi unsur; Uyuşturucu ve uyarıcı maddenin kullanılmasını kolaylaştırma suçu, genel kasıtla işlenen bir suçtur.
Suçun nitelikli halleri; TCK'nın 190/3. maddesi hükmüne göre; suçun tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılacaktır.
Teşebbüs: TCK 'nın 190. maddesinde düzenlenen suçlardan her ikisine de teşebbüs mümkündür.
İçtima; TCK'nın 190/1. maddesinde düzenlenen suç, seçimlik hareketli bir suçtur, suçu oluşturan hareketlerden birisinin yapılması suçun oluşması için yeterlidir, birinci fıkradan belirtilen hareketlerden birden fazlasının gerçekleştirilmesi halinde, birden fazla suçtan söz edilemez, bu durum suçun tekliğini etkilemez. Ancak fail, tek eylemi ile birden fazla kimseye uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanmasını sağlamak için yer ve araç temin ederse veya birden fazla kimseye kullanma konusunda bilgi verirse zincirleme suç hükümleri uygulanır.
TCK'nın 190/2. maddesinde düzenlenen suçta, özendirilen kimsenin birden fazla olması durumunda, zincirleme suç hükümleri uygulanamaz. Ancak örneğin yayın yoluyla özendirmenin yapıldığı durumlarda, yayının farklı zamanlarda birden fazla defa tekrarlanması durumunda, zincirleme suç hükümleri uygulanabilir.
Kaynakça:
ÖZBEK, Veli Özer/ KANBUR, Mehmet Nihat/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker/ BAŞBÜYÜK, İsa/ MERAKLI, Serkan/ Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Mart -2014 Seçkin Y.
ARTUÇ, Mustafa, Pratik Türk Ceza Kanunu, Dördüncü Baskı, Kasım- 2018, Adalet Yayınevi