ETKİN PİŞMANLIK 5237 SAYILI TCK MADDE 221
Etkin pişmanlık
(1)Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nedeniyle soruşturmaya başlanmadan ve örgütün amacı doğrultusunda suç işlenmeden önce, örgütü dağıtan veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlayan kurucu veya yöneticiler hakkında cezaya hükmolunmaz.
(2) Örgüt üyesinin, örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeksizin, gönüllü olarak örgütten ayrıldığını ilgili makamlara bildirmesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(3) Örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmeden yakalanan örgüt üyesinin, pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasını sağlamaya elverişli bilgi vermesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(4) Suç işlemek amacıyla örgüt kuran, yöneten veya örgüte üye olan (29.06.2005, 5377 s.k ile ek ibare) ya da üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen veya örgüte bilerek ve isteyerek yardım eden kişinin, gönüllü olarak teslim olup, örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili bilgi vermesi halinde, hakkında örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçundan dolayı cezaya hükmolunmaz. Kişinin bu bilgileri yakalandıktan sonra vermesi halinde, hakkında bu suçtan dolayı verilecek cezada üçte birden dörtte üçe kadar indirim yapılır.
(5) Etkin pişmanlıktan yararlanan kişiler hakkında bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbirine hükmolunur. Denetimli serbestlik tedbirinin süresi üç yıla kadar uzatılabilir.
(6) (Ek: 6/12/2006 – 5560/8 md. ek fıkra) Kişi hakkında, bu maddedeki etkin pişmanlık hükümleri birden fazla uygulanmaz.
AÇIKLAMALAR
Silahlı örgüt üyesi olup kendiliğinden örgütten ayrılarak teslim olan failin örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak edip etmediği ve yaptığı açıklamaların doğruluğu Emniyet Genel Müdürlüğünden sorulup araştırıldıktan sonra hukuki durumunun tayin ve takdiri gerekir. (9. CD. 10.05.2007, 2006/7781-2007/4039)
Yasa etkin pişmanlıkta gönüllü ayrılma, teslim olma, yakalanma ve kurucular ve yöneticiler için örgütü dağıtma ya da dağılmasının sağlama hali, olarak ayrı ayrı düzenleme getirmiştir. Yapılan düzenleme de ayrı ayrı koşullara bağlanmıştır.
1.fıkranın uygulanması koşulları:
a- Fail örgütün kurucusu ya da yöneticisi olmalı,
b- Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu nedeniyle soruşturmaya başlanmamış ve örgütün amacı doğrultusunda suç işlenmemiş olmalı,
c- Fail örgütü dağıtmalı veya verdiği bilgilerle örgütün dağılmasını sağlamalıdır.
Bu üç şartın da birlikte gerçekleşmesi halinde cezaya hükmolunmayacaktır.
2.fıkranın uygulanması koşulları:
a- Fail örgüt üyesi olmalı,
b-Örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmemiş olmalı,
c- Örgütten gönüllü olarak ayrılmış olmalı,
d- Örgütten ayrıldığını ilgili makamlara bildirmelidir.
Uygulamada en sık karşılaşılan haldir. Bu dört şartında birlikte gerçekleşmesi halinde cezaya hükmolunmayacaktır.
Doğal olarak örgütten ayrılan fail pişman olmuş bir faildir. Yargısal kararlarda da kabul edildiği üzere, failin Pişmanlık Yasasından yararlanmak istemediğine ilişkin bildirimleri örgütün baskısından da kaynaklanabilir. (9. CD. 23/11/2011, 2009/18357-2011/28974)
Kişi hakkında örgüt üyesi olmaktan dolayı soruşturma başlatılmış olmasının veya örgütün faaliyeti çerçevesinde başkaları tarafından suç işlenmiş olmasının, etkin pişmanlıktan yararlanma açısından bir önemi bulunmamaktadır. Burada önemli olan failin Devletin egemenliğine ve bağımsızlığına yönelik suç işlememiş olmasıdır.
Failin örgütten ayrılması geniş bir kavramdır. Failin örgütten ayrıldığını beyan ettiği tarihten sonra herhangi bir örgütsel faaliyette bulunduğuna dair delil elde edilememesi durumunda örgütten ayrıldığını kabul etmek gerekir.
3. fıkranın uygulanması koşulları:
a- Fail örgüt üyesi olmalı,
b- Örgütün faaliyeti çerçevesinde herhangi bir suçun işlenişine iştirak etmemiş olmalı,
c- Yakalanmış olmalı,
d- Pişmanlık duyarak örgütün dağılmasını veya mensuplarının yakalanmasını sağlamaya elverişli bilgi vermelidir.
Bu dört şartın da birlikte gerçekleşmesi halinde cezaya hükmolunmayacaktır. (9. CD. 08/07/2013, 1727/10471)
Herhangi bir suç kavramından sadece TCK 302 ya da TCK 309 maddelerdeki niteliğinde ki amaç suçları anlamak gerekir.
İLGİLİ YARGITAY VE BAM KARARLARI
Kovuşturma aşamasında inkâr eden kişi etkin pişmanlıktan yararlanmaz
5237 sayılı TCK'nın etkin pişmanlığa ilişkin 221. maddesinin amaç, kapsam ve gerekçesi birlikte nazara alındığından, dosya kapsamına göre silahlı terör örgütü üyesi olan sanığın, yakalandıktan sonra örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili verdiği bilgilerin doğruluğuna ilişkin yeterli araştırma ve inceleme yapılmadan; kovuşturma aşamasında ise inkara yöneldiği anlaşılan sanık hakkında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır. (16. CD, Esas No: 2015/2201, Karar No: 2016/7629)
Sanığın kovuşturma aşamasında ifadesinden dönmesi
Sanık A. A'in kovuşturma aşamasında alınan 04.08.2015 tarihli savunmasında, soruşturma evresinde verdiği etkin pişmanlık içeren ifadelerinden kısmen dönmesi nedeniyle, TCK'nın 221. maddesinin uygulanmasına imkân bulunmamasına rağmen, sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi (16. CD, Esas No: 2016/6667, Karar No: 2017/799)
Kaynakça:
ARTUÇ, Mustafa, Pratik Türk Ceza Kanunu, Adalet Yayınevi, Dördüncü Baskı, Ankara 2018
BODUR, Nurullah/ÖZKUL, Eshat, Uygulamada Terör Örgütü ve Terör Suçları, Seçkin Yayınları, Dördüncü Baskı, Ankara 2019.
Akkaya, Çetin, Terör Suçları ve Cezalarının İnfazı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2009.
Baltacı, Vahit, Terör ASuçları ve Yargılaması, Seçkin Yayınları, Ankara, 2007.