TEHDİT VE ŞANTAJ SUÇLARI 5237 SAYILI TCK MADDE 106-107
Tehdit
Madde 106-(1)Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinseldokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehditte ise, mağdurun şikâyeti üzerine, altı aya kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.(Asliye Ceza Mahkemesi) (Uzlaşma kapsamında)
(2) Tehdidin;
a) Silahla,
b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle,
c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
d) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
İşlenmesi halinde, fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.(Asliye Ceza Mahkemesi)
(3) Tehdit amacıyla kasten öldürme, kasten yaralama veya malvarlığına zarar verme suçunun işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ceza verilir.
PRATİK BİLGİLER
-Maddenin 1. Fıkrasındaki suçtan dolayı CMK'nın 100/4. Maddesi hükmüne göre, tutuklama kararı verilemez.
-Maddenin birinci fıkrasındaki suç uzlaştırmaya tabidir.
- Maddenin ikinci fıkrada düzenlenen suçla ilgili tutukluluk süresi CMK'nın 102/1. Maddesi uyarınca en çok 1 yıldır. Zorunlu hallerde 6 ay daha uzatılabilir. Bu süreye kanun yolunda geçen süre dahil değildir.
- Maddenin birinci fıkrasının ikinci cümlesindeki suçtan dolayı, C. Savcısı CMK'nın 171. Maddesi uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verebilir.
-Bu suç için olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
-Bu suçla ilgili zincirleme suç hükümleri uygulanabilir
MUHAKEME
Fail bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit etmişse, soruşturma ve kovuşturma resen yapılır, ancak malvarlığı itibariyle büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehditte soruşturma ve kovuşturma şikâyete bağlıdır. Şantaj suçunda ise ayrıca şikâyet suçu aranmadığından, bu suçun resen soruşturulan ve kovuşturulan bir suç olduğu söylenebilir.
Şantaj:
Madde 107-(1)Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.(Asliye Ceza Mahkemesi)
(2) (Ek: 29/6/2005 – 5377/14 md.) Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunulması halinde de birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.(Asliye Ceza Mahkemesi)
-Bu suçla ilgili tutukluluk süresi CMK'nın 102/1. Maddesi uyarınca en çok 1 yıldır. Zorunlu hallerde 6 ay daha uzatılabilir. Bu süreye kanun yolunda geçen süre dahil değildir.
-Bu suç için olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
-Bu suçla ilgili zincirleme suç hükümleri uygulanabilir.
SUÇLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER
Tehdit ve şantaj suçlarında korunan hukuki değer, kişilerin huzur ve sükunudur. Bu bağlamda dolaylı olarak kişinin serbest/ iradi hareket edebilme özgürlüğünün de korunduğu söylenebilir.
SUÇUN MADDİ UNSURLARI
Fail:
Tehdit ve şantaj suçları kural olarak fail bakımından özellik göstermez, herkes bu suçun faili olabilir. Bu suçların işlenmesi sonucunda yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
Şantaj suçunun birinci fıkrada düzenlenen şekli bakımından failin hukuken korunan herhangi bir hakka veya herhangi bir yükümlülüğe sahip olması gerekir.
Mağdur:
Gerek tehdit gerekse şantaj suçlarında suçun mağduru herkes olabilir. Özellikle tehdit suçunun mağduru belirli bir kişi veya belirlenebilir bir kişi olmalıdır. Halk arasında endişe, korku ve panik yaratmak amacıyla hayat, sağlık, vücut veya cinsel dokunmazlık ya da malvarlığı bakımından alenen tehditte bulunan kişi ise m.213 'te düzenlenen Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit suçunu işlemiş olacaktır.
Tehdidin konusunu teşkil eden kötülük veya haksızlığın mutlaka mağdurun şahsına yöneltilmiş olması gerekmez. Maddede yer alan '' kendisinin veya yakınının'' ifadesi bunu ifade etmektedir.
Eylem
-
Tehdit suçu serbest hareketli bir suçtur, suçun tamamlanabilmesi için birden fazla hareket gerekli olmadığından tek hareketli bir suç tipidir.
-
Suçun basit şekli bakımından tehdidin mağdurun kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunmazlığına yönelik olması gerekmektedir.
-
Bunlar dışında suçun daha az cezayı gerektiren ve takibi şikâyete bağlı olan şekli bakımından ise tehdidin malvarlığı değerlerine veya diğer hukuki değerlere yönelik olması gerekmektedir. Kanun koyucu '' sair bir kötülük edeceğinden bahisle'' ifadesini kullanarak tehdidin yönelebileceği değerler bakımından sınırlayıcı bir sayım yapmamıştır.
-
Tehdit geleceğe yönelik olup, muhakkak zarar tehlikesi içerir, bu nedenle tehdit, soyut tehlike suçu niteliğindedir. Failin mağdura gerçekleştirileceğinden bahsettiği zararın gerçekleşmiş olması aranmaz bu nedenle de sırf hareket suçudur.
-
Şantaj suçu seçimlik hareketli bir suç tipidir. Bu seçimlik hareketlerden ilk ikisinde failin mağduru hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yağacağından bahisle zorlaması gerekir.
'' Kişinin suç işlemiş olan kimseyi ihbar edeceğinden bahisle, kendisine bir menfaat temin etmeye zorlaması halinde, şantaj suçu oluşur. İşlenmiş olan bu suç vakıası karşısında ihbarda bulunmak, kişiler açısından hem bir haktır hem de bir yükümlülüktür.''
Maddeye 29/6/2005 tarihi ve 5377 sayılı Kanunla eklenen üçüncü seçimlik hareket ise mağdurun şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunmaktır (m. 107/3). Gerekçede verilen tipik örnekte olduğu gibi '' bir gazetenin, bir siyasi şahsiyeti, kendisine muayyen miktar para verdiği takdirde, hakkında ileri sürülen yolsuzluk iddialarını haber konusu yapamayacağından bahisle, menfaat teminine zorlaması halinde şantaj suçu oluşur.'' Cinsel ilişki durumundaki fotoğraflarını internet aracılığıyla başkalarına gösterme yoluyla şahsen büyük bir zarara uğratılacağından söz ederek, mağdurdan para talep edilmiş olması bu seçimlik hareket kapsamındadır.
Suça Etki Eden Nedenler
Tehdit Suçu Açısından;
1. Daha Az Ceza Verilmesini Gerektiren Hal
Maddesinin birinci fıkrasının, ikinci cümlesinde yer alan düzenlemede malvarlığı itibariyle büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehdit, suçun basit şekline göre daha az ceza verilmesini gerektiren hal olarak düzenlenmiştir.
2. Daha Fazla Ceza Verilmesini Gerektiren Haller
Suçun kanunda düzenlenen daha fazla ceza verilmesini gerektiren halleri şunlardır;
-
Suçu silahla işlenmesi
-
Suçun kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle işlenmesi
-
Suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi
-
Suçun var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi.
SUÇUN HUKUKA AYKIRILIK UNSURU
Tehdit suçunda mağdura gerçekleşeceği bildirilen saldırının kanunda açıkça belirtilmese de haksız bir saldırı olması gerekir. Saldırının haksız olmaması halinde şantaj suçunun işlendiğinden bahsedilebilir. Saldırının haksızlığını ise bir görüşe göre kusurluluk çerçevesinde düşünmek, bizim de katıldığımız diğer bir görüşe göre ise hukuka aykırılık unsuru çerçevesinde düşünmek gerekir.
Failin mağdurdan talebi hukuka uygun olabilir ancak gerçekleştireceğini bildirdiği şey hukuka aykırı suç oluşmuştur. Örneğin '' borcunu öde yoksa seni öldürürüm'' şeklindeki ifadede talep edilen davranış hukuka uygun olmakla birlikte gerçekleştireceği bildirilen davranış hukuka aykırıdır, suç oluşmuştur.
Ancak talebi kanuna aykırı ise veya mağdurun yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız bir çıkar sağlamaya yönelik ise şantaj suçu oluşur (TCK m.107).
SUÇUN MANEVİ UNSURU
Tehdit suçunun varlığı için genel kast yeterlidir. Bu suçun oluşması bakımından failin hangi saikle hareket ettiğinin önemi yoktur. Bu nedenle olası kastla da işlenebilir. Tehdit teşkil eden sözlerin '' kızgınlıkla veya fevren'' söylenmiş olması, suçun oluşmasına engel teşkil etmez.
Şantaj suçu bakımından genel kast yeterli değildir, failin ayrıca birinci fıkra bakımından kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlama ya da haksız bir çıkar sağlama özel kastıyla, ikinci fıkra bakımından ise kendisine veya başkasına yarar sağlamak özel kastıyla hareket etmiş olması gerekmektedir.
TEŞEBBÜS
Tehdit ve Şantaj Suçları neticesi harekete bitişik bir suç olması nedeniyle suçun tamamlanması için hareketten ayrılabilir bir neticenin gerçekleşmiş olmasına gerek yoktur. Bu bakımdan teşebbüse elverişli gözükmemektedir. Ancak her iki suçun maddi unsurdaki hareket, zaman bakımından parçalara bölünebilir nitelik arz ettiğinden suç teşebbüse müsaittir.
SUÇLULARIN ÇOKLUĞU
Tehdit ve Şantaj Suçları iştirak bakımından özellik göstermez, her iki suçta da iştirak şekillerinin tamamı gerçekleşmiş olabilir.
SUÇLARIN ÇOKLUĞU
Tehdit suçunun diğer bir suçun unsuru (yağma m.148, insan ticareti m.80) veya nitelikli hali (konut dokunulmazlığını ihlal etme m.116/4, hükümlü veya tutuklunun kaçması m.292/2) olarak düzenlendiği suçlar bakımından bileşik suç hükümleri uygulanır ve fail ayrıca tehdit suçundan cezalandırılmaz.
Fail tek bir ifadesiyle birden fazla kişiyi tehdit etmişse veya aynı mağduru aynı suç işleme kararı çerçevesinde değişik zamanlarda tehdit etmişse zincirleme suç hükümleri uygulanabilir.
TCK m. 106/3: '' Tehdit amacıyla kasten öldürme, kasten yaralama veya malvarlığına zarar verme suçunun işlenmesi halinde, ayrıca bu suçlardan dolayı ceza verilir.'' şeklindeki düzenlemede sayılan suçlar tehdit amacıyla gerçekleştirilmişse gerçek içtima hükümlerinin uygulanması ve hem sayılan suçlardan hem de tehdit suçundan ceza verilmesi gerekir. Eğer fail, mağduru tehdit ederken hakaret veya sövme fiillerini de işlemişse hakaret suçundan ayrıca cezalandırılır.
Son olarak tehdit suçu aile bireylerine kötü muamele suçuna göre özel nitelikte olup ikisinin aynı olayda birleştiği durumlarda sadece tehditten hüküm kurmak gerekir.
Şantaj suçu tehdit suçuna göre özel hüküm niteliğinde olduğundan şantaj suçunun unsurları oluşmuşsa ayrıca tehdit suçundan ceza verilmez.
İLGİLİ YARGITAY KARARLARI
Sanığın korkutmak amacıyla mağdurun da içerisinde bulunduğu sırada işyerine tabanca ile ateş etmesi şeklinde gerçekleşen olayda TCK'nın 44. maddesi hükmü karşısında, silahla tehdit ve korku ve panik yaratacak şekilde ateş etme suçlarından en ağır cezayı gerektiren silahla tehdit suçundan aynı Kanun'un 106/2-a maddesi gereğince cezalandırılması gerektiğinin gözetilmemesi, kanuna aykırıdır. (9.CD., 01.06. 2010, E: 2008/12367- K:2010/6577)
Sanığın, otel müdürü müşteki Dilaver ile görüşmek amacıyla otele gelerek, resepsiyonda bulunan müştekileri Cemal Ö... ve Yakup N...'e silahını doğrultup sıraya dizerek ''müdürünüz nerde, oteli başınıza yıkarım, oteldeki bütün müşterileri kaldırırım'' şeklinde sözler söyleyip, otel müdürü Dilaveri aramalarını istemesi ve müşteki Cemal'in telefonla otel müdürü müşteki Dilaver ile sanığı görüştürmesi şeklinde gelişen eylemde, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun unsurlarının bulunmadığı eylemin silahlı tehdit suçunu oluşturduğu gözetilmeden, sanık hakkında kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçundan da mahkumiyet kararı verilmesi kanuna aykırıdır. (8. CD., 30.03.2010, E:2010/872- K: 2010/4930).
KAYNAKÇA:
Yazıcıoğlu, R. Yılmaz, Tehdit Suçu Üzerine, Ankara 1993.
ARTUÇ, Mustafa, Pratik Türk Ceza Kanunu, Dördüncü Baskı, Kasım-2018, Adalet Yayınevi
ÖZBEK, Veli Özer/ KANBUR, Mehmet Nihat/ DOĞAN, Koray/ BACAKSIZ, Pınar/ TEPE, İlker/ BAŞBÜYÜK, İsa/ MERAKLI, Serkan/ Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7. Baskı, Mart-2014, Seçkin Yay